Herfstbarometer OKRA: de prijzen van woonzorgcentra per 1 september 2024
Op basis van de ‘Wet op openbaarheid van bestuur’ vroeg OKRA opnieuw de gegevens op van alle Vlaamse woonzorgcentra en dit per 1 september van dit jaar. Deze datum is niet toevallig gekozen. Vanaf dan mogen Vlaamse woonzorgcentra hun prijzen niet langer aanpassen aan het algemeen indexcijfer. In plaats daarvan moeten zij dit doen op doen op basis van de afgevlakte gezondheidsindex, die ook gebruikt wordt bij de indexering van de pensioenen en andere sociale uitkeringen. Op die manier zou de kostprijs van een woonzorgcentrum in principe pas kunnen stijgen als de mensen extra inkomen krijgen.
Een groep geëngageerde vrijwilligers ging met deze uitgebreide gegevensstroom aan de slag om een overzichtelijkere gegevenstabel te maken en ook een aantal inhoudelijke conclusies te trekken. Deze werden neergepend in een persbericht dat we op 11 december uitgebreid lanceerden en waarvan de gegevens ook overgemaakt werden aan het kabinet van minister Gennez.
Ter verduidelijking van deze tabel geven we je graag een toelichting bij de belangrijkste kolommen:
- Na de adresgegevens geeft een eerste kolom meer duidelijkheid over de aard van het beheer van het woonzorgcentrum. We kijken daarvoor niet enkel naar de rechtspersoon (is het een bvba, een nv, een vzw) maar ook naar de feiten. Sommige vzw’s zijn immers afdelingen van commerciële groepen.
We steunen ons daarvoor op het jaarlijks werk van Paul Derhaeg die een inventaris maakte en actualiseert over de netwerken in de ouderenzorg. - De capaciteit geeft het totale aantal kamers op per woonzorgcentrum zoals dat door hen is opgegeven bij de Vlaamse administratie. Hier en daar sloop er een fout in die aangifte door het woonzorgcentrum, we corrigeerden een aantal fouten.
- De cijfers over de prijzen spreken voor zich, het gaat hier enkel over de dagprijs zonder supplementen. Woonzorgcentra kunnen boven op de dagprijs nog supplementen aanrekenen voor bijvoorbeeld internet, kabeltv, kapper, pedicure,voeding of drank buiten de maaltijden, … Wat bij het ene woonzorgcentrum in de
dagprijs zit, is bij andere woonzorgcentra een supplement. - Het bovennormpersoneel geeft het % zorgpersoneel aan dat het woonzorgcentrum tewerkstelt boven op het verplichte minimum aantal. De eerste 15 % overschrijding van de norm wordt nog betoelaagd door de overheid, de rest moet het woonzorgcentrum zelf financieren. Hoe meer bovennormpersoneel, hoe beter de omkadering. Het gaat hier om de cijfers van het vorig werkjaar die tot december 2023 door de overheid worden gehanteerd bij de personeelstoelage van het centrum.
- De bezettingsgraad toont aan hoeveel % van de kamers gemiddeld bezet waren in het vorig werkjaar.
- De zorggraad is wat moeilijker. Het toont het percentage bewoners in het zorgcentrum dat afhankelijk is van het zorgpersoneel met uitzondering van de bewoners die fysiek en psychisch geheel onafhankelijk zijn. Hoe hoger dit percentage, hoe meer zorgbehoevende bewoners. Het is eveneens gebaseerd op de opgave door het woonzorgcentrum over de referteperiode 201-2022. Het is de basis waarop de minimum personeelsbezetting voor elk woonzorgcentrum wordt berekend, hoeveel verplegend personeel er moet zijn, hoeveel zorgkundig en hoeveel reactivatie personeel.
- In de volgende kolommen zie je dan hoeveel verpleegkundigen, zorgkundigen en reactivatiepersoneel er zou moeten zijn in voltijdse equivalenten, en of het centrum dat cijfer bereikte, een tekort of een overschot had.
- Je vindt in de laatste kolom ook nog of er een inspectieverslag over dit centrum beschikbaar is op de website van de Vlaamse administratie.
Naast deze tabel heeft de werkgroep ook de vergelijkingstool aangepast. Met deze Exceltoepassing kan je de gegevens van maximaal drie woonzorgcentra met elkaar vergelijken, waardoor het een hulpmiddel kan zijn in de zoektocht naar een woonzorgcentrum. En tot slot zijn er de rusthuisbarometers waar we niet enkel de belangrijkste gegeven op Vlaams niveau in een infographic hebben gegoten, maar waar we nu voor de eerste keer ook de provinciale kaart trekken.
OKRA trekt de boer op met deze gegevens
Bij OKRA vinden we het spijtig dat al deze objectieve gegevens over woonzorgcentra niet makkelijk terug te vinden zijn voor wie op zoek gaat naar een woonzorgcentrum. Zelfs de prijzen worden dikwijls niet of onvolledig vermeld op de website van het woonzorgcentrum. Al deze gegevens zijn nochtans beschikbaar bij de overheid. Het is nog steeds wachten op een gebruiksvriendelijke databank van de overheid met deze gegevens, nochtans een eerdere aanbeveling van het Rekenhof.
Daarom trekt OKRA de volgende maanden de boer op met lokale lezingen en presentaties om ouderen wegwijs te maken in de objectieve verschillen tussen woonzorgcentra in hun regio. Een tiental vrijwillige lesgevers kregen de voorbije dagen hun opleiding. Alle officiële gegevens over personeelsbezetting, samen met gegevens over de aard van het beheer, de dagprijzen en inspectieverslagen stellen we via de OKRA-website online ter beschikking van onze leden en de lokale OKRA-belangenbehartigers.