Bewoners van woonzorgcentra en assistentiewoningen krijgen geen sociale energiepremie

Op 13 juni 2024 publiceerde het Belgisch Staatsblad de nieuwe wet op de sociaaltariefpremie. Die wet was door het vorige parlement goedgekeurd op 8 mei 2024. De nieuwe wet wil voorzien in een blijvende sociaaltariefpremie aardgas, elektriciteit en warmte voor de gevallen waarin de toepassing van het sociaal energietarief niet mogelijk is bij gebrek aan een individuele leveringsovereenkomst voor energie. En dat voor huishoudens waarvan de wooneenheid zich bevindt achter een collectief aansluitingspunt.

In de wet worden echter diverse groepen ouderen uitgesloten ook al beantwoorden ze aan de inkomenscriteria voor het sociaal tarief: het gaat om ouderen die wonen in woonzorgcentra, of in een assistentiewoning verbonden met een woonzorgcentrum.

Vooraf is OKRA, en op initiatief van OKRA ook de Federale Adviesraad voor ouderen, tussengekomen om deze discriminatie van ouderen in woonzorgcentra en assistentiewoningen ongedaan te maken.

Daar waren goede redenen voor:

• Voor bewoners van woonzorgcentra worden de verhoogde energiekosten onverkort doorgerekend in de dagprijzen waarvan de energiekosten een substantieel deel uitmaken;
• Noch in de Vlaamse gemeenschap, noch in de Franse Gemeenschap is er een tussenkomst geweest om de stijging van de dagprijzen ten gevolge van de gestegen energieprijzen selectief te milderen voor bewoners van woonzorgcentra;
• Er bestaat geen enkele vorm van betoelaging door de gemeenschappen voor assistentiewoningen, laat staan voor de energiekosten van de bewoners;
• Bewoners van woonzorgcentra en assistentiewoningen werden eerder ook al uitgesloten van de verwarmingspremie en de premies van het eerste en tweede energiepakket. Dat werd eerder door het Grondwettelijk Hof als een discriminerende maatregel gekwalificeerd, maar was voor het Hof onvoldoende om de wetgeving te vernietigen.

OKRA vindt het onaanvaardbaar dat deze groepen van kwetsbare ouderen opnieuw worden uitgesloten, deze keer van een permanent premiestelsel. De betrokken premies worden bovendien niet automatisch toegekend aan de gerechtigden maar dienen aangevraagd. OKRA wijst erop dat het, overigens niet enkel in het geval van ouderen, gaat om groepen met een zeer laag inkomen, vaak ook met een korte scholing wat samen met een hoge leeftijd bij uitstek een groep is waarin frequent een gebrek aan digitale vaardigheden voorkomt, en een tekort aan kennis en vertrouwdheid met administratieve procedures. Het risico op onder-opname is daardoor bijzonder groot.

Door de gebruikte juridische techniek om ouderen in woonzorgcentra en assistentiewoningen uit te sluiten ontstaat tussen bewoners van assistentiewoningen een nieuwe discriminatie. Wie zoals de meeste betrokken ouderen woont in een assistentiewoning verbonden aan een woonzorgcentrum waar elektriciteit en energie collectief wordt afgenomen, valt uit de boot. Die assistentiewoningen zijn in regel niet apart kadastraal geregistreerd, en worden daardoor uitgesloten. Wie woont in een assistentiewoning die destijds in het commercieel circuit werd aangeboden als koopwoning of als belegging, zal in regel wel wonen in een aparte kadastraal geregistreerde woning. Die bewoners komen wel in aanmerking voor de sociaaltariefpremie.

Wie in zijn woning van het sociaal energietarief kon genieten, maar verhuist naar een assistentiewoning met een collectieve energieaansluiting, verliest het sociaal energietarief. Dat geldt ook voor wie naar een woonzorgcentrum verhuist: daar wordt de energiekost doorgerekend via de dagprijs.

Voor OKRA is dit onverdedigbaar en onbegrijpelijk. De federale regering beantwoordt de Vlaamse kritiek op niet selectieve energiepremies, door de instellingen voor ouderenzorg waar Vlaanderen voor kan tussenkomen uit te sluiten. Een communautaire twist die uitgevochten wordt op kap van de ouderen.

Voor de komende federale en Vlaamse regering ligt nieuw werk op de plank om deze discriminatie ongedaan te maken.