OKRA publiceert nieuwe prijzentabel, vergelijkingstool en barometers Vlaamse woonzorgcentra
Op basis van de Wet op de Openbaarheid van Bestuur vroeg OKRA opnieuw de gegevens op van alle Vlaamse woonzorgcentra, met als peildatum 1 april 2025. Die datum is niet toevallig gekozen: In maart 2025 konden woonzorgcentra namelijk in toepassing van het nieuwe indexeringssysteem voor dagprijzen een indexverhoging aanvragen (binnen een beperkt tijdsvenster van 30 dagen).
We geven ook mee dat in plaats van de algemene consumptieprijsindex voortaan de afgevlakte gezondheidsindex wordt gebruikt. Dit indexeringsmechanisme is hetzelfde als dat voor de pensioenen en sociale uitkeringen, waardoor prijsstijgingen pas mogelijk zijn wanneer bewoners ook effectief over een hoger inkomen beschikken.
Een groep geëngageerde vrijwilligers ging aan de slag met deze uitgebreide gegevensstroom en werkte een overzichtelijke tabel uit. Daarnaast trokken we ook enkele inhoudelijke conclusies, die werden samengebracht in een persbericht dat we op 28 juni breed lanceerden. De gegevens werden eveneens overgemaakt aan het kabinet van minister Gennez.
Ter verduidelijking van deze tabel geven we je graag een toelichting bij de belangrijkste kolommen:
- Na de adresgegevens geeft een eerste kolom meer duidelijkheid over de aard van het beheer van het woonzorgcentrum. We kijken daarvoor niet enkel naar de rechtspersoon (is het een bvba, een nv, een vzw) maar ook naar de feiten. Sommige vzw’s zijn immers afdelingen van commerciële groepen. We steunen ons daarvoor op het jaarlijks werk van Paul Derhaeg die een inventaris maakte en actualiseert over de netwerken in de ouderenzorg.
- De capaciteit geeft het totale aantal kamers op per woonzorgcentrum zoals dat door hen is opgegeven bij de Vlaamse administratie. Hier en daar sloop er een fout in die aangifte door het woonzorgcentrum, we corrigeerden een aantal fouten.
- De cijfers over de prijzen spreken voor zich, het gaat hier enkel over de dagprijs zonder supplementen. Woonzorgcentra kunnen boven op de dagprijs nog supplementen aanrekenen voor bijvoorbeeld telecomabonnement, kapper, pedicure, voeding of drank buiten de maaltijden, … Wat bij het ene woonzorgcentrum in de dagprijs zit, is bij andere woonzorgcentra een supplement.
- Het bovennormpersoneel geeft het % zorgpersoneel aan dat het woonzorgcentrum tewerkstelt boven op het verplichte minimum. De eerste 15 % overschrijding van de norm wordt nog betoelaagd door de overheid, de rest moet het woonzorgcentrum zelf financieren. Hoe meer bovennormpersoneel, hoe beter de omkadering. Het gaat hier om de cijfers van de referteperiode (1/7/2023 – 30/6/2024) die door de overheid worden gehanteerd bij de personeelstoelage van het centrum.
- De bezettingsgraad toont aan hoeveel % van de kamers gemiddeld bezet waren in het vorig werkjaar.
- De zorggraad is wat moeilijker. Het toont het percentage bewoners in het zorgcentrum dat afhankelijk is van het zorgpersoneel met uitzondering van de bewoners die fysiek en psychisch geheel onafhankelijk zijn. Hoe hoger dit percentage, hoe meer zorgbehoevende bewoners. Het is eveneens gebaseerd op de opgave door het woonzorgcentrum over de referteperiode (1/7/2023 – 30/6/2024). Het is de basis waarop de minimum personeelsbezetting voor elk woonzorgcentrum wordt berekend, hoeveel verplegend personeel er moet zijn, hoeveel zorgkundig en hoeveel reactivatiepersoneel.
- In de volgende kolommen zie je dan hoeveel verpleegkundigen, zorgkundigen en reactivatiepersoneel er zou moeten zijn in voltijdse equivalenten, en of het centrum dat cijfer bereikte, een tekort of een overschot had.
Naast deze tabel heeft de werkgroep ook een vergelijkingstool aangemaakt. Met deze Exceltoepassing kan je de gegevens van maximaal drie woonzorgcentra met elkaar vergelijken, waardoor het een hulpmiddel kan zijn in de zoektocht naar een woonzorgcentrum. En tot slot zijn er de barometers waar we de belangrijkste gegevens op Vlaams en provinciaal niveau in infographics hebben gegoten.
OKRA trekt de boer op met deze gegevens
Bij OKRA vinden we het spijtig dat al deze objectieve gegevens over woonzorgcentra niet makkelijk terug te vinden zijn voor wie op zoek gaat naar een woonzorgcentrum. Zelfs de prijzen worden dikwijls niet of onvolledig vermeld op de website van het woonzorgcentrum. Al deze gegevens zijn nochtans beschikbaar bij de overheid. Het is nog steeds wachten op een gebruiksvriendelijke databank van de overheid met deze gegevens, nochtans een eerdere aanbeveling van het Rekenhof.
Daarom trekt OKRA de volgende maanden de boer op met lokale vormingen en presentaties om ouderen wegwijs te maken in de objectieve verschillen tussen woonzorgcentra in hun regio.
OKRA-voorstel voor inkomens- en vermogengerelateerde prijzen van woonzorgcentra
Onze analyse vormt ook de basis voor concrete voorstellen om de ouderenzorg sociaal rechtvaardiger te maken. OKRA wil naar inkomens- en vermogensgerelateerde tarieven in de ouderenzorg. Concreet stelt OKRA voor dat ouderen maximaal 75% van hun nettopensioen betalen in de 75% goedkoopste woonzorgcentra. Om dit mogelijk te maken, wil OKRA een derdebetalersregeling invoeren via de zorgkassen.
Voor de financiering van het resterende bedrag stelt OKRA een bijkomende heffing voor in de vorm van een opcentiem op de erf- en schenkingsrechten. Zo wordt ook na het overlijden een bijdrage naar vermogen geregeld.
Het is immers onaanvaardbaar dat ouderen om financiële redenen de overstap naar een woonzorgcentrum uitstellen, zich zorgen maken over hun spaargeld of vrezen dat hun kinderen financieel moeten tussenkomen. Een uitgebreide versie van het voorstel vind je hier.