Onderhoudsplicht bij verblijf in een woonzorgcentrum

Soms volstaan het pensioen en het spaargeld niet om de kosten van een woonzorgcentrum te betalen. In dat geval kan de bewoner zich richten tot het OCMW van de gemeente waar hij voor de opname ingeschreven was in het bevolkingsregister. 

Wanneer het OCMW tussenkomt in de verblijfskosten, kan het dat bedrag terugvorderen van de kinderen. Als de kinderen financieel (moeten) tussenkomen, is – onder bepaalde voorwaarden – 80 procent van hun bijdrage fiscaal aftrekbaar.

Elk OCMW heeft de keuze tussen:

• Niet terugvorderen, mits goedkeuring door het gemeentebestuur. Zo’n akkoord is algemeen bindend en sluit uit dat het OCMW toch nog selectief zou terugvorderen, bijvoorbeeld bij zeer gegoede kinderen.  
• Wel terugvorderen. In dat geval is een OCMW verplicht om de wettelijk vastgelegde terugvorderingsschaal toe te passen. Wanneer een OCMW terugvordert, zijn wel uitzonderingen mogelijk om billijkheidsredenen. Dat kan bijvoorbeeld bij kinderen die nooit door hun eigen ouders opgevoed werden of waar het contact sinds vele jaren is verbroken.  

Er zijn specifieke spelregels vastgelegd die bepalen hoeveel het OCMW bij de onderhoudsplichtigen kan terugvorderen. Het wettelijk kader hiervoor is vastgelegd in het koninklijk besluit van 9 mei 1984. De volgende elementen zijn cruciaal: 

• Maximaal bedrag van de tussenkomst: het bedrag dat het OCMW terugvordert, is altijd beperkt tot het bedrag waarvoor het OCMW moet tussenkomen in de kosten van het verblijf in het woonzorgcentrum. 
• Wettelijk vastgelegde terugvorderingsschaal 

Er is een uniforme terugvorderingsschaal van kracht. Deze schaal vertrekt van het netto belastbaar inkomen van de onderhoudsplichtige. De volgende principes zijn hier van toepassing: 

• Hoe hoger je netto belastbaar inkomen, hoe meer het OCMW kan terugvorderen. Een wettelijk minimumbedrag € 28.474,49 per jaar te vermeerderen met € 3.986,43 per jaar per persoon ten laste is gegarandeerd. Let wel: dit zijn POD maatschappelijke bedragen – mei 2024 (actuele bedragen te raadplegen via POD maatschappelijke integratie). Wanneer je inkomen lager is als dit wettelijk minimum kan het OCMW in principe niets terugvorderen. In dit geval wordt er wel nog rekening gehouden met je globaal kadastraal inkomen van onroerende goederen, op voorwaarde dat dit inkomen minstens € 2.000 (niet-geïndexeerd) bedraagt. (Als het KI hoger ligt dan € 2.000 (niet-geïndexeerd), wordt het vermenigvuldigd met 3 en opgeteld bij het netto belastbaar inkomen. Wanneer je in dit geval dan weer 3 of meer personen ten laste hebt, is er weer een andere berekening van toepassing.)
• Hoe meer personen je ten laste hebt als onderhoudsplichtige, hoe lager het terugvorderbare bedrag. 
• Als de onderhoudsplichtige gehuwd is, kan het OCMW gelijktijdig de onderhoudsplichtige en zijn echtgenoot aanspreken. Er wordt dan rekening gehouden met het gezamenlijk netto belastbaar inkomen.
• Beperkt tot het kindsdeel: tenslotte speelt het aantal onderhoudsplichtigen een rol. Het totale bedrag wordt gedeeld door het aantal kinderen van de bewoner. Het OCMW kan per kind geen hoger bedrag dan het kindsdeel terugvorderen (tenzij in gevallen van uitzonderlijke welstand). 

De meest actuele bedragen kan je hier raadplegen:

Als (klein)kinderen financieel tussenkomen voor hun (groot)ouders die in het woonzorgcentrum zijn opgenomen, is 80 % van hun bijdrage fiscaal aftrekbaar. Meer info lees je hier:  

Alleen wanneer het OCMW effectief tussenkomt in de kosten voor een verblijf in het woonzorgcentrum, mag het OCMW een hypotheek op de woning(en) nemen. 

Maar let op: sommige OCMW’s nemen meteen een hypotheek op de woning wanneer iemand opgenomen wordt in het woonzorgcentrum. Ze doen dat als tegenprestatie voor het feit dat ze zich borg stellen. Maar zoiets mag niet, in deze fase is een hypotheek uitgesloten.