OKRA Barometer 2025 over de prijzen van woonzorgcentra

• De gemiddelde dagprijs zonder supplementen in een woonzorgcentrum bedraagt nu 2.294 euro per maand. In commerciële woonzorgcentra is dit 2.501 euro per maand, in non-profitinstellingen 2.242 euro per maand en in publieke instellingen 2.162 euro per maand.
• Het gemiddeld nettopensioen in België bedraagt 1.701 euro per maand (januari 2024, nog geen beschikbare data van de Federale Pensioendienst voor 2025). Gemiddeld moet een gepensioneerde 593 euro per maand bovenop zijn pensioen bijleggen om het woonzorgcentrum te betalen. Voor een werknemer met een gemiddeld nettopensioen van 1.523 euro gaat het om 771 euro per maand.
• Deze bijkomende kost wordt enigszins verlicht via het zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden. Dit zorgbudget van 140 euro per maand wordt toegekend aan alle bewoners van woonzorgcentra. Voor 18.000 bewoners (op 86.000) met een inkomen en vermogen rond de armoedegrens is er een bijkomende tegemoetkoming via het zorgbudget voor ouderen met een zorgnood.
• OKRA pleit voor de invoering van inkomens- en vermogensgerelateerde tarieven in de ouderenzorg, waarbij ouderen maximaal 75% van hun nettopensioen moeten betalen in de 75% goedkoopste woonzorgcentra. OKRA wil hiervoor een derdebetalersregeling met de zorgkassen. Voor de financiering van het restsaldo wil OKRA een financiering met een opcentiem op de erf- en schenkingsrechten, om zo ook – na overlijden – een bijdrage naar vermogen te regelen. Het is immers onaanvaardbaar dat ouderen om financiële redenen de overstap naar een woonzorgcentrum uitstellen of zich zorgen maken over ontoereikend spaargeld of de financiële tussenkomst van hun kinderen (zie tekst OKRA-voorstel of presentatie inkomens en vermogensgerelateerde tarieven .pptx).
• Eén op de vijf Vlaamse gemeentebesturen (53 van de 285 gemeenten) geeft in 70 gemeentelijke woonzorgcentra kortingen aan eigen inwoners. Die bedragen gemiddeld 163 euro per maand en lopen op tot 385 euro per maand. Dat dient verder aangemoedigd.
• De vermelde prijzen van woonzorgcentra zijn de formele dagprijzen zonder supplementen. Afhankelijk van het woonzorgcentrum worden ook nog supplementen aangerekend voor bijvoorbeeld het wassen, strijken of herstellen van persoonlijke kledij, voor wifi, kabel en huur van een tv-toestel, voedingssupplementen, drank buiten de maaltijden, kapper, pedicure, enz. Precieze gegevens per woonzorgcentrum én per bewoner over deze supplementen moeten door de instellingen ingevoerd worden in de eWZCfin-applicatie. Het grote aantal ontbrekende en foutieve gegevens in deze overheidsapplicatie maakt deze gegevens voorlopig onbruikbaar voor opvraging en analyse. OKRA vraagt een nauwgezet en gesanctioneerd toezicht op deze aangiften door woonzorgcentra, zodat het supplementenbeleid en de praktijk transparant worden gemaakt.
• Het nieuwe systeem van indexering van de dagprijzen door woonzorgcentra, dat vanaf maart 2025 werd toegepast, is gebaseerd op de afgevlakte gezondheidsindex in plaats van het algemeen consumptieprijsindexcijfer. Ook kunnen woonzorgcentra niet langer vrij kiezen wanneer zij indexeren. Dit kan enkel nog binnen een beperkt tijdsvenster na overschrijding van de spilindex. Hierdoor verhoogden, anders dan voorheen, vrijwel alle woonzorgcentra gelijktijdig hun prijzen. 786 van de 817 woonzorgcentra hebben na 1 januari 2025 een dagprijsverhoging aangevraagd – voornamelijk indexeringen – naast 19 centra die een andere prijswijziging doorvoerden. Bij een tiental centra werden (administratieve) correcties aangebracht op eerder doorgegeven prijzen.
• De verschillen in kostprijs tussen commerciële, non-profit en publieke instellingen staan haaks op het aantal zorgmedewerkers per bewoner. In commerciële woonzorgcentra zijn er 32,8 zorgmedewerkers per 100 bewoners, in non-profitinstellingen 44,7 en in publieke instellingen 48,6 voltijdse zorgmedewerkers per 100 bewoners (zie: Parlementscommissie Welzijn, 27 mei 2025).
• Per provincie en ook per gemeente zijn er vaak aanzienlijke verschillen in de kostprijs van een woonzorgcentrum, evenals tussen commerciële, publieke en non-profitinstellingen. OKRA stelt daarom zijn resultaten voor in de bijgevoegde nationale infografiek en provinciale infografieken. Daarnaast is er een overzichtelijk Excel-bestand met alle gegevens per woonzorgcentrum en een link naar een handige vergelijkingstool. Een methodologische nota over de analyse is eveneens beschikbaar.
• In samenwerking met de OKRA-trefpunten verspreid over Vlaanderen organiseert OKRA regionale en gemeentelijke informatiesessies om een breed publiek vertrouwd te maken met de beschikbare overheidsdata over woonzorgcentra in hun regio: prijzen, commerciële exploitatie, gemeentelijke kortingen, zorggraad van bewoners, bezettingsgraad, personeel in verhouding tot de minimumnormen, inspectieverslagen, enzovoort worden daarbij toegelicht. De presentatie is beschikbaar (zie voorbeeld). OKRA zet dit initiatief verder zolang de overheid deze data op een toegankelijke manier voor het grote publiek beschikbaar stelt.

Voor meer info: Herman Fonck, voorzitter belangenbehartiging OKRA – GSM 0478 553 775

Dit databestand is gebaseerd op de basisgegevens van het Departement Zorg, ons bezorgd op 18 april 2025 na de eerste spilindexoverschrijding van januari 2025. De manier waarop OKRA deze gegevens heeft gecorrigeerd en verwerkt, wordt beschreven in de methodologische nota. De verwerking en conclusies zijn dan ook volledig de verantwoordelijkheid van OKRA-BELANGENBEHARTIGING en binden het Departement Zorg of de overheid niet.